Verlost van onzin
5 sterren in Trouw!
Achterflap
De bevlogen middeleeuwse denker Ghazali is nog altijd een bron van inspiratie voor miljoenen moslims. Hij wordt gewaardeerd om de manier waarop hij filosofie, theologie en mystiek samenbrengt. Ook in de westerse literatuur duikt de naam van Ghazali geregeld op: bij filosofen als Bertrand Russell en Nicholas Taleb en in de boeken van Salman Rushdie en Dan Brown. Daar wordt hij eensgezind aangewezen als een strenge dogmaticus. Wie was deze Ghazali en waar komt zijn reputatie vandaan? Kan het echt zo zijn dat hij het einde van het vrije denken in de islam inluidde?
In Verlost van onzin komt Ghazali zelf aan het woord. Deze toegankelijke vertaling van Ghazali's autobiografie, voorzien van uitgebreide context en interpretatie, daagt de lezer uit om zelf te oordelen. Ghazali zet zichzelf neer als een twijfelende zoeker, allesbehalve de dogmatische betweter zoals hij zo vaak wordt geportretteerd.
Verlost van onzin biedt een fascinerende kennismaking met het islamitisch denken dat ontstond in de gouden eeuwen van de islam.
Lezingen
Lezing Cornelis: Utrecht Religie Forum
(Universiteit Utrecht)
Radio1 - Blok en Toine
Over Ghazali
Abu Hamid ibn Muhammad al-Ghazali werd in 1058 geboren in Tus, het huidige Iran. Nog voor zijn veertigste zat hij op de top van zijn carrière, als hoofd van de belangrijkste theologische rechtsschool uit zijn tijd, in Bagdad.
Maar in het jaar 1095 kwam Ghazali tot een radicaal besluit: hij liet alles achter en vertrok. De innerlijke onrust die hem zijn leven lang had gekweld, zo vertelt hij in zijn autobiografie, werd hem teveel. Hij kreeg een burn-out, hij ging op sabbatical. Enkele jaren reisde hij rond, op zoek naar zichzelf, de waarheid, en bovenal: God.
In zijn autobiografie doet hij verslag van zijn reis. Op zoek naar de waarheid, stelt eerst de theologie hem teleur. Ook de filosofie en wetenschap geven hem niet wat hij zoekt. En uiteindelijk, zo schrijft Ghazali, wordt hij het meest aangetrokken tot de mystiek (het soefisme). Niet als tegenhanger van de ratio, maar als verlengde daarvan.
Zal hij ons, 1000 jaar later, kunnen overtuigen van zijn bevindingen?
klik voor meer video's
In de media
5 sterren *****
"Fijne, heldere inleiding"
"Knap vertaald en van context voorzien"
"'Verlost van Onzin', wil het islamitische denken toegankelijk maken voor zowel atheïsten, christenen, joden en moslims"
"De oude waarheid van de
islamitische filosoof Al-Ghazali"
“Vernieuwing zit ingebakken in de islam”
De grenzen van het denken in beeld.
Inhoudsopgave
1. Introductie
Over al-Ghazali. Een van de grootste denkers uit de geschiedenis. Hij lijkt op jou, moderne lezer. Zijn leven lang heeft Ghazali een brandend verlangen gehad om de wereld om zich heen te begrijpen.
2. Tijd en Context
De wereld van Ghazali: de islam, Bagdad, werelddominantie en politieke schermutselingen. En hoe Ghazali zich temidden daarvan staande probeerde te houden (en hoe dat mislukte).
3. Ghazali's gespleten reputatie
Voor hedendaagse islamieten is hij de belangrijkste moslim na de profeet. In het Westerse denken wordt hij gezien als een hardnekkige dogmaticus. De gespletenheid valt te herleiden tot Ghazali's autobiografie én een fatwa (die we ook vertalen).
4. Verlost van onzin
Ghazali zelf aan het woord. In een sprankelende, hedendaagse vertaling, zonder voetnoten en opsmuk. Dicht op de huid van de auteur.
5. Geïnspireerde denkers
Wie Ghazali vergelijkt met René Descartes, een grote Europese denker, ziet veel overeenkomsten. Scepsis. Zoeken. Zekerheid. Beide denkers ontdekken dat er voor volledige zekerheid meer nodig is dan een goed functionerende bovenkamer. Dat de rede zijn grenzen heeft.
6. Pretentieuze wetenschappers
Nog een keer Descartes - maar dan een belangrijk verschil. Over wetenschappelijke pretenties en dat je niet alles alleen kan. Een kerninzicht uit de islamitische denktraditie en een belangrijk onderscheid met de westerse.
7. Slotbetoog
Ghazali in een notendop. Zijn slimmigheid. Zijn blinde vlekken. En wat moderne mensen van Ghazali kunnen leren.
De auteurs
Cornelis van Lit (Phd) is met zijn achtergrond in filosofie, Arabisch en wiskunde niet alleen één van de weinige Nederlanders met grondige kennis van de Arabische filosofische traditie, maar behoort als ontvanger van de Veni-subsidie van NWO tot de meest veelbelovende wetenschappers van Nederland.
Gerko Tempelman (ma) werkt sinds enige jaren als docent islamitische filosofie voor een breed pallet aan onderwijsinstellingen in Nederland, zoals de Internationale School voor Wijsbegeerte en de HOVO op diverse Nederlandse universiteiten. Hij schreef ook over deze onderwerpen voor Filosofie Magazine. Gerko weet als geen ander deze veelal onbekende denktraditie op een begrijpelijke en dynamische manier toegankelijk te maken.