Achterop m’n fiets
Ik fiets al negen jaar op dezelfde fiets. Hij voldoet aan alle eisen voor een Amsterdams stalen ros: het slot is duurder dan de fiets zelf, hij is te lelijk om gejat te worden en hij heeft geen kabels die stuk gaan.
En: meer dan de helft van alle onderdelen is vervangen in de afgelopen negen jaar. Ik verving ooit m’n hele achterwiel, m’n banden zijn vernieuwd, ik kocht ooit een nieuw zadel, de bel is vervangen, m’n beide spatborden, m’n kettingkast, m’n ketting zelf, m’n baggagedrager en m’n stuur.
En dus vraag ik me af: fiets ik nog wel op dezelfde fiets als negen jaar geleden?
Paradoxalarm!
In de filosofie heet dit de paradox van Theseus’ schip. Dit filmpje vertelt het je in 1 minuut:
Zoals je in het filmpje kunt zien wordt het probleem ingewikkelder als je met alle oude onderdelen van mijn fiets een nieuwe zou hebben gemaakt. Welke fiets is de originele?
Identiteit door de tijd
Dit is de vraag naar identiteit door de tijd. Wat maakt dat een ding (schip, fiets, ikzelf, jij) hetzelfde blijft, terwijl het niet meer uit dezelfde onderdelen bestaat als eerste?
Want we hebben het nu over m’n fiets, maar dit probleem is nog veel groter als het over jouw lichaam gaat. Een vrij groot deel van de cellen in je lichaam wordt elke zeven jaar vernieuwd. Ben jij dan nog wel dezelfde als zeven jaar geleden?
Tuurlijk, zou je zeggen, m’n DNA is toch nog hetzelfde? In het geval van de fiets kun je dan zeggen: de onderdelen hebben toch dezelfde vorm en werking?
Maar het feit blijft wel dat jouw huid van nu niet dezelfde huid is als die van zeven jaar geleden. En het feit blijft dat ik niet op dezelfde fiets rijd als negen jaar geleden. Technisch niet en toch noem ik het wel zo.
Het is een prima fiets, maar spring maar niet achterop bij mij, ik weet niet of-ie nog net zo betrouwbaar is als vroeger.
Meer weten
Check het filmpje over hoe je cellen zich vervangen door de tijd:
