Lezing Filosofie en Islam (besloten)

Besloten lezing bij  dispuut Plein Air, bestaande uit studenten en alumni van de opleiding Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit.

De Islam komt er in het hedendaagse debat over het vrije denken vaak slecht van af. Maar dat
is niet altijd zo geweest. 1000 jaar geleden waren de rollen in het debat over tolerantie en
vrijheid in Europa precies omgedraaid. Het Arabische rijk bracht filosofie en wetenschap naar
het intolerante en onverlichte Europa en zorgde voor een belangrijke stap voor
wetenschappelijk denken in Europa. Hoe ging dat in z’n werk?

Filosoof en theoloog Gerko Tempelman neemt je mee in een verhaal dat begint met de vorming
van het Arabische Rijk – een rijk dat vele malen groter werd dan het Romeinse Rijk ooit was.
Het rijk waar “kalifaat Europa” uit voortkwam in het huidige Spanje – een belangrijke aanjager
van latere ontwikkeling en vooruitgang in het westen.

Maar zo’n gigantisch rijk kent veel uitdagingen. Gerko vertelt hoe vanuit die uitdagingen de
honger naar wetenschap ontstaat, te beginnen met wiskunde. En zo kan het dat de Arabieren
latere Europeanen leerden tellen en rekenen.

Het verhaal gaat nog verder: wiskunde is één ding – de filosofische gevolgen zijn nog
spectaculairder. Gerko neemt je erin mee. Tegelijk laat hij zien hoe de wetenschappelijke
ontwikkeling in het Arabische Rijk gekopieerd werd in het westen van enkele eeuwen daarna.
In de middeleeuwen ging niemand op vakantie. Als Europeanen dat wel zouden hebben
gedaan, dan hadden ze veel kunnen leren in het Arabische Rijk. Wij gaan wel op vakantie, maar
wij vergeten soms in de geschiedenis te kijken. Gebruik deze zomer voor een onverwachtse
reis in een stuk vergeten geschiedenis.